2017 Taslak öğretim programlarının temel dayanağı Türkiye
Yeterlikler Çerçevesi kapsamındaki “anahtar yeterlikler” olduğu anlaşılıyor. Bu
bakımdan bu yeterlikler çerçevesini ve bu kapsamdaki anahtar yeterlikleri
anlamadan programları anlamak olanaklı değildir.
Türkiye Yeterlikler
Çerçevesi Nedir?
Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi (TYÇ); Avrupa Yeterlilikler
Çerçevesi ile uyumlu olacak şekilde tasarlanan; ilk, orta ve yüksek öğretim
dâhil, meslekî, genel ve akademik eğitim ve öğretim programları ve diğer
öğrenme yollarıyla kazanılan tüm yeterlilik esaslarını gösteren ulusal
yeterlilikler çerçevesini ifade etmektedir.
Bu Yeterlikler
Çerçevesini Kimler Hazırlamıştır?
Milli Eğitim Bakanlığı ve Yüksek öğretim Kurulu başta olmak
üzere kamu kurum ve kuruluşları, işçi ve işveren sendikaları, meslek örgütleri
ve ilgili sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği içerisinde, ulusal ve
uluslararası uzmanlar ile akademisyenlerin katılımıyla hazırlanan “Türkiye
Yeterlilikler Çerçevesinin Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında
Yönetmelik” Bakanlar Kurulunun 2015/8213 sayılı Kararıyla 19 Kasım 2015 tarihli
ve 29537 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Söz konusu
Yönetmelik gereğince hazırlanan Türkiye Yeterlilikler Çerçevesine Dair Tebliğ
ve eki Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi, 2/1/2016 tarih ve 29581 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. (http://www.myk.gov.tr/index.php/en/tuerkiye-yeterlilikler-cercevesi,
indirme tarihi, 26.01.2016)
Yeterlilik Çerçevesi
Belirlemesinin Program Geliştirme İçin Anlamı Nedir?
Anlaşılan o ki yeterlikler çerçevesi MEB, YÖK ve MYK
(Mesleki Yeterlik Kurumu) hazırlamıştır. Bu yeterlikler çerçevesinin hazırlanma
sürecini eğitim programı geliştirme sürecinin eğitim ihtiyaçlarını saptama
süreci olarak görebiliriz. Milli Eğitim Bakanlığı ve Yükseköğretim Kurulu başta
olmak üzere kamu kurum ve kuruluşları, işçi ve işveren sendikaları, meslek
örgütleri ve ilgili sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği içerisinde, ulusal ve
uluslararası uzmanlar ile akademisyenlerin katılımıyla hazırlandığına göre
eğitim ihtiyacını saptamada analiz yaklaşımı olarak “demokratik yaklaşım”ın
kullanıldığı söylenebilir. Eğitim ihtiyacı birey, toplum beklentileri ile konu
alanındaki değişikleri belirleme çalışmalarıdır. Pek çok durumda eğitim ihtiyaçları
geniş katılımlı değerlendirmeler ile belirlenen yeterliklere dayalı olarak da
belirlenebilir.
Türkiye Yeterlikler
Çerçevesi Kapsamında Olup Öğretim Programlarına Yansıyan Anahtar Yeterlikikler
Nelerdir?
Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi’nde yer alan anahtar
yetkinlikler;
- Anadilde iletişim,
- Yabancı dilde iletişim,
- Matematiksel yetkinlik ve bilim/teknolojide temel yetkinlikler
- Dijital yetkinlik,
- Öğrenmeyi öğrenme,
- Sosyal ve vatandaşlıkla ilgili yeterlilik,
- İnisiyatif alma ve girişimcilik algısı
- Kültürel farkındalık ve ifade şeklindedir.
Bu 8 Anahtar
Yetkinlik Programlara Nasıl Yansımıştır?
Anahtar Yetkinlikler
Önceki Programlardaki “Ortak Beceriler”in Yerini mi Aldı?
2005 yılında öğretim programlarında yapılan değişikliklerle
birlikte gelen “Ortak Beceriler” anlayışı vardı. Bunlar tüm derslerin
kazandırması gereken becerilerdir. Bu ortak beceriler ilkokul, ortaokul ve lise
tüm öğretim programlarında vardı. Ortak temel beceriler şöyle idi;
- Eleştirel Düşünme
- Yaratıcı Düşünme
- İletişim Becerisi
- Araştırma-Sorgulama Becerisi
- Problem Çözme Becerisi
- Bilgi Teknolojilerini Kullanma Becerisi
- Girişimcilik Becerisi
- Türkçe’yi Doğru, Etkili ve Güncel Kullanma Becerisi
Anahtar Yetkinlikler
Programların “Beceriler” alanına mı yansımıştır?
2005 yılından bu yana değişen öğrenme anlayışı ile birlikte
öğrenciler kazandırılacak istendik özellikler “hedef-davranış” kavramı yerine “kazanım”
kavramı ile tanımlanmıştır. Kazanımlar da; bireye kazandırılacak bilgi, beceri,
tutum ve alışkanlıklar olarak tanımlanmıştır. Bu noktada bir derste öğrenciye kazandırılacak
kavramlar, beceriler ve değerlerin toplamı kazanımları tanımlamıştır. Bu
noktada 2017 taslak programlarındaki her ünite hangi kavramları, hangi
becerileri ve hangi değerleri kazandırma odaklı olduğuna bakılarak
anlaşılabilir.
Kazanım bileşenlerinden biri olan “beceri”; görevleri yerine
getirmek ve sorunları çözmek için bilgiyi kullanma ve uygulama yeteneği olarak
kabul edilebilir. Beceri geliştirebilmek için sadece bilmek yeterli değildir,
harekete geçmek ve uygulamak da gereklidir. Bu noktada taslak öğretim
programlarına göre Beceri öğretimi bilgi öğretiminden farklıdır. Beceri; eğitim
yoluyla basit bir şekilde aktarılamaz, kitap veya çeşitli kuramlara dayalı
bilgilerle ve yönlendirmelerle de geliştirilemez. Beceri öğretiminde öncelikle
becerinin amacı ve beceri hakkında bilgiler verilmeli, sonrasında etkinlikler
aracılığıyla becerinin kazandırılmasında kullanılacak bir araç olarak strateji,
yöntem ve teknikler öğretilmelidir. Bu süreçte öğrenciler, öğrendikleri
becerileri farklı durumlarda kullanmaları için yönlendirilmeli ve
cesaretlendirilmelidir.
Taslak öğretim programlarında beceriler iki boyutta
düşünülmüştür. Bir boyutta 8 anahtar yetkinliğe
dayalı olan becerilerdir. Bunlar ilkokul, ortaokul ve lise tüm programlarda tüm
derslerin omurgasına yerleştirilmiştir. Bir diğer boyutta da derse özgü
beceriler vardır. Bu durumda örneğin ilkokul fen bilimleri dersi beceri alanı
anahtar yetkinliklerden oluşan beceriler ve fen bilimleri dersine özgü bilimsel
süreç becerileri ve yaşam becerilerinden oluşmaktadır. Aynı durum sosyal bilgiler dersi içinde
anahtar yetkinliğe dayalı beceriler ve sosyal bilgilere özgü; konum analizi medya
okuryazarlığı, mekânı algılama, sosyal katılım vb. becerilerdir.
Bu noktada “anahtar yetkinlikler”in kazanımların “beceri” boyutuna
yansıtılmıştır. Özellikle ilkokul ve ortaokul öğretim programlarına ve tüm
derslere yerleştirilmiştir.
Anahtar Yetkinlikler
Taslak Programlarda Nasıl Tanımlanmıştır?
Anahtar yetkinliklerin hepsi birbiriyle ilişkilidir. Anahtar
yetkinliklerin hepsi aynı öneme sahiptir; çünkü her biri bilgi toplumunda
başarılı bir yaşam için katkıda bulunabilmektedir. Bu yetkinliklerin pek çoğu
birbiriyle uyuşmakta, birbirini kapsamakta ve birbirini destekleme esasına
dayanmaktadır.
Anahtar yetkinlikler içerisindeki pek çok yetkinlik farklı
isim ve becerilerle 2005 yılından bu yana bir biçimde aşina olunan becerilerle
ilişkili sayılabilir. Ancak dijital yetkinlik” bu taslak programlara özgüdür.
Taslak programlarda “Dijital yetkinlik”
alanı; bilgiyi araştırma, toplama ve işleme yeteneğini ve bağlantıları tanımlarken
sanalı gerçekten ayırmayı, eleştirel ve sistematik yolda kullanmayı içerir.
Bireyler karmaşık bilgiyi üretmek, sunmak ve anlamak için teknolojik araçları
kullanma becerileriyle birlikte internet hizmetlerine erişebilme, araştırma ve
faydalanma becerilerine de sahip olmalıdır. Bireyler aynı zamanda eleştirel
düşünme, yenilenmeyi desteklemek için bilim ve teknolojiyi kullanabilme
becerilerine sahip olmalıdır.
Sonuç
Programların
konu ve içerik merkezli olmaktan, bilgi aktarıcı olmaktan uzaklaşma ve yalınlaşma
iddiası programları
“beceri” odaklı programlar haline getirmiştir. Program içeriği öğrenilmesi
gereken amaçlar olarak değil öngörülen becerileri geliştirmenin aracı olarak görülmüştür. Bu
beceriler tüm programlar için aynı zamanda bir “ortak öğrenme” yoludur. Becerilerde özellikle ilk ve
orta okulda Türkiye Yeterlikler Çerçevesi Kapsamındaki Anahtar Yetkinliklere dayandırılmıştır. Bu
programlar için “kavram öğretimi”, “beceri öğretimi ya da yetkinlik kazandırma” ve “değer öğretimi”
konusunda Yeterli öğretmenler gerektirmektedir. Bu noktada taslak öğretim programlarının
anlamanın yollarından biri genelde “Türkiye Yeterlikler Çerçevesi” ve özelde “Anahtar Yetkinlikleri”
anlamaktır.
gereken amaçlar olarak değil öngörülen becerileri geliştirmenin aracı olarak görülmüştür. Bu
beceriler tüm programlar için aynı zamanda bir “ortak öğrenme” yoludur. Becerilerde özellikle ilk ve
orta okulda Türkiye Yeterlikler Çerçevesi Kapsamındaki Anahtar Yetkinliklere dayandırılmıştır. Bu
programlar için “kavram öğretimi”, “beceri öğretimi ya da yetkinlik kazandırma” ve “değer öğretimi”
konusunda Yeterli öğretmenler gerektirmektedir. Bu noktada taslak öğretim programlarının
anlamanın yollarından biri genelde “Türkiye Yeterlikler Çerçevesi” ve özelde “Anahtar Yetkinlikleri”
anlamaktır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder